مقدمه

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- وظایف و مسئولیت های فعلی کار در روابط عمومی مانند بسیاری از دیگر بخش های سازمان ها و مراکز مختلف با توجه به تغییر شرایط آنان از سیستم دولتی به خصوصی نیازمند تحولی اساسی است. این تغییر از نظر من به عنوان شخصی که حدود سه دهه از عمر خود را در روابط عمومی مشغول به کار بوده و تجارب متعددی از انجام کارهای مختلف از جمله مسئولیت اطلاع رسانی پروژه بزرگ و تکرار نشدنی کارت هوشمند سوخت را بر عهده داشته ام، فراتر از آن چیزی است که این روزها کارشناسان و صاحبنظران این عرصه پیرامون لزوم توجه جدی به نقش و اهمیت فضای مجازی مطرح می کنند و بر همان اساس برنامه ریزی های ویژه و نوینی را می طلبد.

خصوصی سازی در نفت و پتروشیمی:
روند خصوصی سازی در مجموعه نفت و پتروشیمی روندی است که تمامی شرکت های بین المللی طی کرده اند تا بتوانند در بازارهای جهانی سهم بیشتری از تولید و فروش را از آن خود نمایند. این اقدام یکی از موثرترین سیاست هایی است که دولت ها در اجرای برنامه ساختار اقتصادی و نیل به توسعه هرچه بیشتر بکار می گیرند. براساس یکی از گزارش های برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) حدود 90 درصد سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه از طریق قراردادهای بخش خصوصی و در زمینه توسعه طرح های زیربنایی جذب شده است.

خصوصی سازی زمانی که با آزادسازی بازار و ایجاد فضای رقابتی همراه باشد نه فقط به سرمایه گذاران امکان خرید سهام شرکت های خصوصی شده را می دهد بلکه برای آنان شرایط ایجاد طرح های زیربنایی مختلف را فراهم نموده، موجب ورود سرمایه های جدید و افزایش هر چه بیشتر سرمایه گذاری خارجی در کشور می شود.

این شرایط علیرغم وِیژگی های مثبت موجود در ارتباط با کارکنان معمولا تنش ها و نگرانی هایی از بایت عدم امنیت شغلی را به همراه دارد. در این شرایط از جمله واحدهایی که در ایجاد آرامش نیروها و جلوگیری از افزایش تنش های درون سازمانی و ایجاد نگرانی هایی که می تواند یک سازمان را با بحران های مختلف مواجه کند قادر است بسیار موثر عمل کند، واحد روابط عمومی است.

حساسیت نسبت به الزام های موجود برای سودآوری، جلب رضایت و پاسخگویی به سهامداران و ذینفعان، از جمله مواردی است که دقت نظر و حساسیت های مورد نیاز در روابط عمومی را دوچندان می نماید.

توسعه صنعتی سرمایه  اجتماعی شرکت های خصوصی نفت و پتروشیمی:
توسعه صنعتی مستلزم تنظیم و استقرار روابطی عاطفی میان مردم و دولت از یک سو و بنگاه های کسب و کار از سوی دیگر است. سرمایه اجتماعی نیز دارای تعاریف گوناگونی است و یکی از آنها مربوط به جنبه هایی از سازمان اجتماعی (از قبیل: هنجارها، شبکه های اجتماعی و اعتماد متقابل) می باشد که همیاری و هماهنگی افراد را برای دستیابی به منافع مشترک، تسهیل می کنند سرمایه اجتماعی افراد و سازمان ها وابسته به میزان اعتماد عمومی و اعتباری است که در افکار عمومی از آن برخوردارند. بر این اساس نمی توان آن را کالائی قابل خرید و فروش و یا پیدا  کردنی دانست. شرکت هایی که از سرمایه اجتماعی بالایی بهره مند هستند، از یک امتیاز رقابتی برخوردارند که به آنها اجازه می دهد تا ریسک های بالاتر جذب سرمایه را بهتر با یکدیگر ترکیب کنند و به شکل کارآمدتری از آنها استفاده نمایند.

هوشیاری نسبت به بازار بورس و سهام:
بازار بورس و سهام کشور بازاری حساس و سرمایه گریز بوده، نسبت به حوادث مختلف مثبت یا منفی بسرعت واکنش نشان می دهد. روابط عمومی شرکت های خصوصی  شده پتروشیمی حاضر در بازار بورس و سهام کشور باید به دقت نسبت به شرایط موجود در این بازار حساس بوده، در شفاف سازی اخبار مطرح شده پیرامون سازمان خویش سرعت عمل بسیار مطلوبی داشته باشند. آنان می توانند با رصد کردن مرتب شرایط و تغییرات گزارش ها و تحلیل های موجود را مطالعه و در اختیار مسئولین شرکت خویش قرار دهند.

لزوم توسعه بخش بین الملل در حوزه کار روابط عمومی ها:
رفع بخش عمده ای از تحریم های اعمال شده سال های گذشته موجب حضور شرکت های بین المللی علاقمند به توسعه روابط با کشورمان شده است. شرکت های حاضر در بورس لازم است چشم انداز روشنی از برنامه های آینده بویژه در مورد مشارکت های بین المللی داشته باشند و روابط عمومی از طریق هدایت ارتباطات موجود با شرکت های بین المللی، هماهنگی برگزاری نشست های مشترک با شرکت های خارجی، برنامه ریزی حضور در نمایشگاه ها و کنفرانس های بین المللی از یک سو و تهیه و ارایه گزارش های تحلیلی از جمله اقدام هایی است که انجام آن توسط کارشناسان روابط عمومی می تواند اطلاعات تخصصی مناسب و کارآمدی در اختیار مدیران  ارشد سازمان قرار دهد.

ارتباط صادقانه و مثبت با رسانه های گروهی:
برای تمامی واحدهای روابط عمومی "ارتباط صادقانه با رسانه ها بهترین دیپلماسی" است. تعیین مرز میان روابط عمومی و رسانه ها به نفع هیچ یک از این دو نیست. روابط عمومی ها باید در میان خود افرادی صاحب  قلم و آشنا به حوزه رسانه داشته باشند و رسانه ها هم باید محدودیت های روابط عمومی ها برای انتشار همه اخبار سازمان ها و گفتگوی لحظه ای با مدیران  ارشد سازمان ها را درک کنند. این حس مشترک را خبرنگارانی که اکنون به عنوان کارشناس روابط عمومی با مجموعه های نفت همکاری می کنند و روابط عمومی هایی که سختی های نهایی  کردن یک یادداشت چند صفحه ای را تجربه کرده باشند بهتر درک می کنند.

در مقام یک کارشناس روابط عمومی باید به این نکته اعتراف کنم که در اکثر مواقع انتظار روابط عمومی ها در ارتباط با رسانه های گروهی اکثرا نگرشی یک سویه و طلبکارانه است. روابط عمومی ها همواره از خبرنگاران انتظار دارند خبرها و گزارش های موردنظرشان را به صورت کامل با عکس و تیتر مناسب منعکس نمایند و این پوشش خبری را فقط برای مواقعی که مورد نظر آنهاست می خواهند، نه زمان هایی که رسانه ها متقاضی خبر بوده، یا در پی یافتن توضیح برای موضوعی خاص می باشند. این توقع در حالیست که خیلی از مواقع در صورت بروز مشکلاتی حتی وقوع حادثه در واحدهای تولیدی می توان با تشریح صادقانه و صحیح مسائل و مشکلات، اصحاب رسانه را نسبت به مسئله پیش  آمده کاملا مطلع کرد تا با درک واقعیت، معضلی اجتماعی و رسانه ای بر مشکلات موجود پیش  آمده نیفزایند.

یک مدیر روابط عمومی باید همواره به این نکته آگاه باشد که افکار عمومی بسان موجود زنده ای است که می اندیشد و داوری می کند. این قوه تفکر و داوری اگرچه ممکن است در کوتاه مدت به دلیل تبلیغات غالب و بمباران رسانه ای برای اهداف مورد نظر آنها تحت تاثیر قرار بگیرد، ولی امکان فریب طولانی مدت آن غیرممکن است. آنچه روابط عمومی هر سازمانی باید مورد توجه داشته باشد این است که بدون درک شرایط موجود و درنظر داشتن چشم اندازی که در پی رسیدن به آن می باشند هرگز قادر نخواهد بود حمایت مؤثر افکار عمومی و رسانه ها به عنوان نمایندگان جامعه را برای سازمان خود به وجود بیاورند.